De historische ontwikkeling van Yoga
Voor er sprake was van Iyengar yoga was er al een duizenden jaren oude traditie / geschiedenis van Yoga.
De historische ontwikkeling van Iyengar yoga
De benaming ‘Iyengar yoga’ roept nogal eens misverstanden op: het is Hatha yoga volgens het systeem van B.K.S. Iyengar. Gezien de internationale bekendheid van Iyengar en de steeds maar groeiende belangstelling voor zijn specifieke benadering van Hatha yoga is de term Iyengar yoga, in het algemeen taalgebruik, een begrip geworden. Structureel gezien betekent Iyengar yoga een internationaal netwerk van landelijke verenigingen. Er is ondertussen een internationaal geregistreerd handelsmerk, waarin de naam Iyengar yoga en het bekende logo opgenomen zijn. En daarnaast hebben een aantal opleidingen, centra, leraren en leerlingen in alle delen van de wereld onderling contact. Centraal hierin staat het Ramamani Iyengar Memorial Yoga Institute (RIMYI) in Pune, India, genoemd naar de overleden echtgenote van B.K.S. Iyengar. Zij heeft de eerste steen nog gelegd in 1973, maar is nog overleden voor de officiële opening in 1975. Aan het hoofd van dit instituut stond Yogacharya B.K.S. Iyengar, en nu zijn dochter Geeta en zoon Prashant, en ze geven er het merendeel van de lessen, en klein dochter Abhijata geeft er ook lessen. Voor de lessen zijn er tegenwoordig meer docenten, allen opgeleid op het R.I.M.Y.I..
Mr. Iyengar, geboren in 1918, kreeg al in 1934 les in yoga van de gerenommeerde yogi T. Krishnamacharya in zuid India. Drie jaar later is hij naar Pune gezonden om daar les te geven en is daar gebleven. Hij trouwt en wordt vader van 6 kinderen. Ruim 35 jaar les ervaring zorgen voor een goed fundament én voor het uiteindelijk tot stand komen van het instituut. Hier worden de dagelijkse lessen (general classes) gegeven, waaronder de speciale medische klassen. Er zijn wachttijden om deel te nemen. En daarom geldt dat wanneer men geen persoonlijke contacten met het instituut heeft, men daar alleen maar wordt toegelaten na bemiddeling van een gecertificeerde leraar of een vereniging van Iyengar yoga in landen buiten India.
Aanvankelijk uitgenodigd door zijn leerling Yehudi Menuhin (die noemde hem; “mijn beste vioolleraar”) en J. Krishnamurti (bekend filosoof), begon Iyengar, sinds 1954 (Zwitserland), regelmatig naar het Westen te reizen. In 1956 was hij in Parijs en Brussel, en gaf les aan de koningin-moeder van België in o.a. de kopstand. Tien jaar later is hij in Italië, en krijgt een audiëntie bij de Paus in het Vaticaan, omdat zijne Heiligheid had gehoord over het uitbrengen van een belangrijk boek met ook “religieuze” strekking. Dat boek was “Yoga Dipika” van Mr. Iyengar dat in 1966 verscheen, en nog internationaal als het basisboek voor Hatha yoga wordt gezien.
“Freedom is to be free from the chains of fears and desire”
B.K.S. Iyengar
In Nederland werd Hatha yoga volgens het systeem van B.K.S. Iyengar in 1968 geïntroduceerd door Dona Holleman, die Iyengar in Zwitserland had ontmoet en hem naar India was gevolgd waar zij bijna een jaar bij hem studeerde. Teruggekeerd in Nederland startte zij in Breda, waar zij woonde, met kleine yogagroepjes. Later, (toen Dona Holleman naar Italië vertrok waar zij nog steeds een Yogaschool heeft) werden deze voortgezet door onder meer Victor van Kooten, Annemieke van Kooten-Post en Agnes Mineur-Hille. En al in 1976 was Mr. Iyengar in Ulvenhout voor een demonstratie en in Tilburg voor een lezing. Victor en Agnes mochten mensen gaan opleiden en Iyengar yoga heeft in Nederland de jaren daarna een aanzienlijke groei ondergaan. Op het ogenblik vindt men leraren in alle delen van Nederland.
Ook was er het Iyengar Yoga Festival in april 1984 in de Kosmos, Amsterdam, waar B.K.S. Iyengar de eregast was en demonstraties (Sonesta Koepelzaal), lezingen en workshops gaf. En in 1987 kwam hij naar de Kosmos om de leraren-opleiding officieel te starten, o.l.v. Clé Souren, samen met Nanda Peek, John Floris, Annemieke van Kooten-Post en Margriet Post. In augustus 1987 heeft een groepje leraren officieel de B.K.S. Iyengar Yoga Vereniging Nederland opgericht op papier, en in 1995 is deze met Charles Hond als initiatiefnemer en secretaris, levendig gemaakt (met een actief bestuur en een Nieuwsblad). Net zoals die verenigingen ook in een vele andere landen bestaan als een overkoepelende en coördinerende organisatie op nationaal en internationaal niveau.
In de Verenigde Staten en Canada zijn al vaker Iyengar Yoga conventies geweest en in augustus 1993 wordt ook de eerste Europese Iyengar Yoga conventie gehouden in het Crystal Palace te Londen. Hier kwamen docenten en leerlingen bij elkaar, zo’n duizend in het totaal, om onder leiding van Mr. Iyengar zelf, een week lang yoga te beoefenen en vooral ook geïnspireerd te worden door de meester. De deelnemers kwamen uit vele Europese landen, ook Oost- Europa.
In 1994 tot en met 1996 heeft Mr. Iyengar, op uitnodiging, het nationale Indiase Yoga congres in Rishikesh (Himalaya) geleid en er ook les gegeven, vooral pranayama (ademhalingsoefeningen). In november 1997 was er in Parijs een Europese Iyengar yoga leraren conventie. Hier was John Floris uit Nederland persoonlijk begeleider van Mr. Iyengar en voorbeeld op het lespodium.
Op 14 december 1998 werd Guruji (Shri B.K.S. Iyengar) 80 jaar. Er is toen in Pune, India, een festival van 2 weken gehouden voor alle (750) geïnteresseerden. En ruim een jaar later, in januari 2000, bestond het instituut, RIMYI, 25 jaar. Guruji gaf ook weer een week les aan 250 junior en senior leraren, maar gezien zijn leeftijd en een verkoudheidje, nam Geeta het regelmatig over. Het was inspirerend om dat samenspel te zien.
In 2003 werd onze guru in december 85 jaar en op deze leeftijd is het niet meer wenselijk om intensief te reizen en dus nam Geeta, zijn oudste dochter, dat over. In 2001 is ze voor een conventie door de V.S. gereisd.
Een jaar later in 2002 was ze in Europa voor meerdere conventies op tour, ook 2 dagen in Amsterdam. In december 2004 werd Geeta 60 jaar en vierde dat met een 5-daagse yogaconventie “Yog Sadhana” in Pune, India, daarbij waren ruim 500 mensen aanwezig uit 25 landen. De deelnemers werden tegelijkertijd onderwezen door Geeta en haar vader B.K.S Iyengar (86 jaar). Zij vindt het belangrijk om contact te onderhouden met de verschillende Iyengar Yoga beoefenaars. En ze hoopt dat dat tussen de vele landen onderling ook blijft gebeuren, om in harmonie samen te werken en nieuwe ideeën uit te wisselen.
In oktober 2005 maakte Guruji toch weer een tour door de Vereinigde Staten n.a.v. het uitkomen van zijn boek “Light on Life”. In december 2008 zijn er grote festiviteiten geweest in Pune rond zijn 90ste verjaardag. Meteen daarna is met een deel van de deelnemers ook een reis gemaakt naar zijn geboortedorp Bellur in zuid-India. (Sinds 2016 is hier ook een grote yoga hal, Bellur Iyengar Yoga Center.) In April 2009 was B.K.S. Iyengar voor een vierdaagse conventie in Moskou waar hij elke ochtend 3 uur les gaf. En in 2011 heeft hij een grote Yoga conventie geleid in China. In 2013 was hij op 95 jarige leeftijd nog een nieuw boek aan het schrijven over yoga “Yoga For Sports”.
Guruji, B.K.S. Iyengar, is op 20 augustus 2014 overleden. Moge zijn ziel vredevol rusten. Ondertussen blijft het instituut, gedragen door zijn kinderen, met inspiratie lessen aanbieden.
In december van dat zelfde jaar gaf Geeta S. Iyengar een week lang les in het Balawadi sport complex in Pune. Er waren geen vieringen rond de verjaardag van Guruji in het eerste jaar na zijn heen gaan. In december 2015 gaf ze weer een week les, Yoganusasanam 2, op de zelfde locatie. En in 2016 gaf Abhijata Sridhar-Iyengar, klein dochter van B.K.S. Iyengar, een week les, Yoganusasanam 3. Weer een jaar later in december 2017 gaf Prashant S. Iyengar, de enige zoon van Guruji en broer van Geeta, een 6 daagse yoga-sessions. Dat was ook het begin van het ‘Centenary year’, het honderdste geboorte jaar van B.K.S. Iyengar. Een jaar lang werden wereldwijd overal speciale evenementen georganiseerd. Dit gedenk jaar werd in december 2018 in Pune afgesloten met een 2 weken durende conventie met Geetaji en Prashantji en Abhijata alle drie als docenten.
Geeta S. Iyengar is op 16 december 2018 overleden. Moge haar ziel vredevol rusten.
Na 2010 begon Abhijata ook buiten India les te geven. Zo was ze in 2012 in Brussel en in 2014 Warschau, ook in Australië en de VS heeft ze les gegeven. In 2018 heeft ze een tour gemaakt in Europa naar de 4 windstreken, en gaf les in Warschau, Gotenburg, Marseille en Amsterdam.
Guruji was in zijn laatste jaren bezig met een verbetering in het door hem ontworpen certificerings-systeem. Daarna heeft Geetaji dat uitgewerkt, en in 2019 hebben Prashantji en Abhijata als vertegenwoordigers van het Ramamani Iyengar Memorial Yoga Institute (RIMYI) het werk afgerond. In december 2019 zijn alle examinatoren en opleiders van alle landelijke verenigingen wereldwijd naar Pune uitgenodigd om dit concept te laten zien en bespreken. In de loop van 2020 gaat het nieuwe systeem in werking.
In 2020 en 2021 is het Instituut (R.I.M.Y.I.) gesloten geweest i.v.m. Corona (Covid). Sinds het openen van de Yoga hal in Bellur geeft Prashantji daar ook met regelmaat een workshop. In de zomer van 2022 konden mensen van buiten India weer naar het RIMYI om les te volgen en in december 2022 gaf Prashantji weer een workshop in Bellur.
In 2024 zijn er 4 maal extra les programma’s met als finale de 5de in januari 2025 wanneer het RIMYI haar 50 jarig jubileum viert.
Meer info: www.bksiyengar.com en www.rimyi.org
Health is firmness in body, stability in mind and clarity in thinking”
B.K.S. Iyengar